هاوپۆل: تێکۆشان

ناوی ڕاستی (حەیدەر)ــرە

. شاعیر و میوزیکژەن و سۆفییەکی کوردی (عەلەوی مەزهەب). لە نێو سوونەشدا خۆشەویست و بەرز. یەکێکە لە سیمبۆلەکانی بەرخودان دژ بە دەسەڵاتی سوڵتانی عوسمانی. هۆنراوەکانی پڕن لە فەنتازی و گیانی تێکۆشان بۆ ئازادی. دژی پاشا و دار و دەستەی سوڵتان وەستاوە و زۆری ئازار و ئەشکەنجە کێشاوە. لەو پێناوەشدا خۆی بەخت کردووە. لە زۆر فلیم و ڕۆمان و گۆرانیدا وەکو شۆڕشگێڕ و فەیلەسووف دەردەکەوێ.
ئەمە پارچەیەکە لە قەسیدەکەی:

 ڕووبارێکم کە دەڕژێتە دەریاوە.
گوڵێکم پێش وەخت خونچە کراوە.
خۆڵەمێشم، هی ئاگرێکی کوژاوە.
هەی دۆست، دەردی تۆ دەمسوتێنێ.

جارێ پیر سوڵتان ئەبداڵم.
جارێ بۆش و بەتاڵم.
برسی و تینووم.
بۆ مەرگ لە پێناوی گەلەکەم دەڕۆم.
هەی دۆست، دەردی تۆ دەمسوتێنێ.

* لە تورکیەکەدا دەبێژێ (لە نێو نیشانی جەلادێکدا).
* ئێسکودار ناوچە/گەڕەکێکە لە ئەستمەبوڵ لە دواهەمین کەناری کیشوری ئاسیا.
* مونزور و شاه مورات دوو ڕووباری باکوری کوردستانن.
* هەندێک هەڵەم کردبوو، بمبورن لە دەقە ئەسڵییەکە و پاش پرسیارکردن چاکم کردەوە. ئەگەر ئارەزوو دەکەی بە دەنگی ئەحمەد عارف خۆی گوێبیستی ببیت، کرتەی ئەم بەستەرە بکە.

لەم گۆرانییەدا وەکو هەمیشە کایا خۆشەویستەکەی کردۆتەوە بەو بزووتنەوە سیاسیەی کە قوربانی بۆ داوە. لێ گلەییش دەکات هیچی هێشتا دلخۆشی نەکردووە.

((گەڕەکی پشتەوە))
 هۆنراوە و ئاوازی: ئەحمەد کایا

گریام و فرمێسکەکانم بوون بە دەریا!
لێ نەمتوانی دەردی خۆم لای کەس دەربڕم.
کە فیشەک دەباری لە گەڕەکی پشتەوە.
پێکرام و خستمیان، کەچی ئۆفێکم نەکرد!

چیم بەسەرهات، هیچم بۆت نەگێڕایەوە.
زۆریام لێدام، کەچی ناوتم هەر نەدرکاند.
چیم بەسەرهات، هیچم بۆت نەگێڕایەوە.
ئەشکەنجەیان دام، کەچی ناوتم هەر نەدرکاند.

ئۆف ئـــــــۆف… ماڵوێران بیت.

گریام و فرمێسکەکانم بەسەر ئاگردا ڕژان.
کەچی نەمتوانی ئاگرەکە خامۆش بکەم!
بە ناڵە و هاوار تۆم لە ناخمدا نوسی.
لێ یەکجاریش نەمتوانی بە پێکەنینت بهێنم!

چیم بەسەرهات، هیچم بۆت نەگێڕایەوە.
زۆریام لێدام، کەچی ناوتم هەر نەدرکاند.
چیم بەسەرهات، هیچم بۆت نەگێڕایەوە.
ئەشکەنجەیان دام، کەچی ناوتم هەر نەدرکاند.

ئۆف ئـــــــۆف… ماڵوێران بیت.

 مناڵیم وانەیەک بوون لە مەینەتی، هەناوێک بوون لە ژان!

 گەنجێتیم یاخی، سەر بە گۆبەن!
 لە ڕێگری، یان هەیەجان و خۆپیشاندان!
 زۆر زوو لە وانەکان کەوتم!
 لە “زیـــندان” وەرگیرام!
زۆرم گوزەران…
هەر زووش ئاشنای “شەلاق” بووم.
 لە تۆقدا گەردنیان بەستم..
 شەکەت بووم، شەکەت!

 هەنووکە لەم پێدەشتە بەرینەدا…
 دەمەوێ جێپێکانم نەمدۆزنەوە..
 بە دوادا ئاوڕ نەدەمەوە…
 وەکو ئەسپێکی یاخی غاردەم!
 ڕاکەم، ئەی خۆشەویست، سەرهەڵگرم بڕۆم، !

 لەوە دەچێ نەتوانم، یان نایانەوێ بتبینمەوە!
 ڕۆڵەم لێمگەڕێ لە حاڵی خۆم…
 نازانم چۆن ڕێگای خۆم بدۆزمەوە، چۆن!؟
 دەمەوێ ڕاکەم، پێ پەتی بە نێو ئەو ڕەزانەدا!
 پرچم ڕەشەبا بیشێوێنێ…
 ڕووم لە چیاکان کەم…
 بەندایەتی لە سنگما وەدەرنێم..
 ئازایەتی و قارەمانی بۆ بگێڕمەوە..
دەمەوێ بتەقمەوە زۆر بەتین!
 ئەمەوێ ڕاکەم و بڕۆم!
 ئەی خۆشەویست، نامەوێ بێمەوە!

گەرەکمە لەگەڵیاندا بجەنگم تا سەر حەدی مردن.
غاردەم بڕۆم! ئەی خۆشەویست گەرەکمە بڕۆم.
گەر نەشمتوانی بگەڕێمەوە؟
بمبەخشە، چونکە دەمەوێ تامردن بجەنگم!
بۆیە گەر نەگەڕامەوە، بمبەخشە ئەی خۆشەویست!

بووم بە هەڵهاتوویەکی ناودار..
لە وێستگەکان پۆستەرم هەڵواسراوە..
هەنووکە مناڵەورتکەش دەتوانن بمپێکن…
 پەنجەم لێ مەدە، تووش دەبی..
 پەنجەم لێ مەدە، پەنجەت دەسوتێ..
 پەنجەم لێ مەدە، شێت دەبی..
 پەنجەم لێ مەدە، دەسوتێی..

هۆنراوە: شاعیری مەزنی دەرسیم “یوسوف خەیاڵۆغڵۆ”!
گۆرانی: ئەحمەد کایا

ئەحمەد کایا لەم دەقەدا، ورە دەداتە بەر ئەوانەی کە ماڵوێران و جەرگ سووتاو بوون و دەڵێ:

 ئەگەر گریان و فرمێسک نیشانەی کۆست کەوتن و خەم بێ، بەڵام بەو فرمێسکانە شاخەکان سەوز دەپۆشنەوە، ئەو دووند و دۆڵانە پڕ دەکەن لە گوڵ و گوڵزار. پێدەشت تەڕ دەکاتەوە! تەڕایی ئەو فرمێسکانە تا زیاتر بن “بە گریان” پاشان دەڵێ:
ئەو شەوەزەنگەی باڵی بەسەردا کێشاوین، رۆژێک دێ جڵەوی دەگرین! خۆرەتاو (ئاسۆ) هەر بە چنگ دەگرین! ئاواتمان لە مشت دەنێین! پێمان دەڵێ دەیبینی، دەیبینی ئەو ڕۆژە دێ دەیبینی! بەو فرمێسکانەت ڕووحی سروشت دەکەین بە بەری ئەو کێو دۆڵانە! ئەیبینی!

 (بە گــــــــریان)!
 دەق: گویلتەن کایا (هاوسەری کایا و خوشکی شاعیری باکور یوسوف خەیاڵۆغڵو).
گۆرانی: ئەحمەد کایا

 سەری شەکەتم بەو شاخانەوە گیرساوەتەوە!
تاریکی بەسەر کازیوەدا باڵی کێشاوە!
 ئەمە شەوێکی شوومە؟ یا بارانە.. یاخود ئەشق؟
 بە گریان .. هەر بە گریان شاخەکانمان دەژێنینەوە!
 دەیبینی، دەیبینی…
بە گریان .. هەر بە گریان جڵەوی شەوەزەنگ دەگرینەوە!
 دەیبینی، دەیبینی…